Op de internet-site van de ChristenUnie hebben we de afgelopen weken een enquête (poll) gehouden. De stelling was: “Invoering van het dualistische stelsel voor het gemeentebestuur op 6 maart a.s. is een goede zaak.”

Om te beginnen: ruim 34% van de stemmers wist niet wat die dualisering inhoudt. De politiek geïnteresseerde bezoekers van onze site weten kennelijk meer dan de gemiddelde Nederlander die - blijkens een NIPO-onderzoek, gepubliceerd in Binnenlands Bestuur van 9 januari j.l. – niet eens de link wisten te leggen tussen dualisering en politiek, laat staan dat ze weten waar het precies over gaat.
Maar goed, het is toch ook helemaal niet belangrijk of de burger de ins en outs van deze plannen kent. Het is wel belangrijk dat de burger straks de gevolgen van de dualisering merkt!

Dat er iets moet gebeuren is wel duidelijk: uit het eerdergenoemde onderzoek van het NIPO blijkt dat de belangstelling voor de gemeentepolitiek weer verder is afgenomen. Tegelijkertijd is ook de tevredenheid onder de bevolking over het functioneren van de lokale politiek gedaald. De geënquêteerden geven aan nauwelijks invloed te ervaren op besluitvorming in hun gemeente. Bovendien voelen de burgers zich niet vertegenwoordigd door de raadsleden. Kortom: het vertrouwen in en de belangstelling voor de gemeentepolitiek is ver te zoeken.

Wat vinden de bezoekers van de ChristenUnie-site nu over de dualisering? Ongeveer 41% van de stemmers (in totaal zo’n 350) vindt dualisering een goede zaak en ongeveer 20% niet.

Ik zal het u eerlijk zeggen: ook ik vind de invoering van de dualisering een goede zaak. MAAR, wel op een aantal voorwaarden:
- als straks veel beslissingsbevoegdheden worden overgedragen van de gemeenteraad naar het college van B&W, moet dat college wel uitgebreid verantwoording afleggen aan de raad en aan de bevolking (openheid, transparantie, controleerbaarheid);
- als de gemeenteraad straks minder te besturen heeft op details, maar meer moet gaan sturen op hoofdlijnen moet zij dat wel gaan doen vanuit duidelijke visies en principes (herkenbaarheid);
- de raad moet zelf de hoofdlijnen durven neerzetten en zich niet lam laten leggen door het college en een dichtgetimmerd, gedetailleerd collegeprogramma (wat dacht u van een raadsprogramma?!);
- de raad moet zijn eigen ondersteuning stevig neerzetten (niet te laag inzetten met een raadsgriffier voor één dag in de week, geen combinatie van raadsgriffier en gemeentesecretaris, goede afspraken over ambtelijke ondersteuning e.d., oftewel: een zelfbewuste, sterke raad die zijn eigen partij goed weet mee te blazen);
- raadsleden moeten het college (zelfs de wethouders van de eigen partij) zelfbewust richtlijnen durven geven en kritisch durven te controleren, desnoods met de hun straks ter beschikking staande onderzoeksmiddelen;
- om te kunnen sturen op hoofdlijnen en om goed te kunnen controleren of het collegebeleid werkt, zullen raadsleden meer hun oor te luisteren moeten leggen bij de burger, meer volksvertegenwoordiger moeten zijn (dus ook zelf initiatieven nemen om inbreng vanuit de burgers en hun organisaties te genereren);
- om het raadslid-nieuwe-stijl goed te kunnen laten functioneren – zeker ook bij kleinere fracties zoals de ChristenUnie die vaak heeft – is ook een politieke-partij-nieuwe-stijl nodig. Fracties hebben actieve lokale afdelingen nodig die hen met raad en daad ondersteunen en samen met hen ‘naar de burger toe gaan’;
- het doel van deze operatie - de lokale politiek sterker en vooral ook herkenbaarder en dichter bij de burger brengen - moet wel in zicht blijven! Dualisering is geen doel op zich!

Al deze bovenstaande punten hebben uiteindelijk weinig te maken met structuurveranderingen, maar des te meer met cultuurveranderingen. De nieuwe structuren kunnen een handje helpen om de cultuurveranderingen tot stand te brengen, maar die nieuwe structuren brengen de politiek geen haar dichter bij de burger. Die burger merkt pas wat als de noodzakelijke cultuurveranderingen plaatsvinden bij college, gemeenteraad, raadsleden en de lokale afdelingen van politieke partijen.

Door FJP