Redacteur: Nathan Meindertsma

Verontwaardigd werd er gereageerd vanuit de Tweede Kamer toen duidelijk werd dat bijna driekwart van de aanvragen voor de lerarenbeurs afgewezen zijn dit jaar. Coalitiepartij D66 besloot dan ook een motie in te dienen om de teleurgestelde studenten alsnog tegemoet te komen. Groenlinks, SP en PvdA scharen zich achter de motie, waarmee een meerderheid in de kamer in zicht is. De vraag rijst echter: is de ontstane verontwaardiging terecht of zijn de genoemde partijen zelf eveneens verantwoordelijk voor de huidige stand van zaken?

In 2008 deed de lerarenbeurs haar intrede. Bevoegde leraren kunnen de beurs aanvragen wanneer zij besluiten een nieuwe opleiding te gaan doen binnen het onderwijs. De vergoeding bestaat uit het collegegeld en een tegemoetkoming voor de studiemiddelen en reiskosten. Ieder jaar moet de beurs opnieuw aangevraagd worden en dit kan alleen wanneer er een bepaald aantal studiepunten is binnengehaald. Het aanvragen van de studiebeurs kan vanaf 1 april via Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO).

De afgelopen jaren was het aantal aanvragen van de beurs telkens afgenomen. Elk jaar bleef er geld over van het beschikbaar gestelde bedrag. De totale subsidie werd langzamerhand teruggeschroefd. In 2019 werd besloten het budget van de lerarenbeurs met ruim 22 miljoen euro te verlagen ten opzichte van het voorgaande jaar. Meer dan de helft van dit bedrag werd besteed aan het aanpakken van het lerarentekort. Dit betekent een verlaging van circa twintig procent, waardoor er voor het afgelopen studiejaar, 2019-2020, nog tachtig miljoen euro beschikbaar was voor het verder opleiden van docenten. Nu blijkt dat dit grote gevolgen heeft gehad voor de nieuwe aanvragen.

Enigszins paradoxaal is het te noemen dat er een oplopend tekort is aan eerstegraads docenten in het middelbaar onderwijs. Juist met een lerarenbeurs kan een docent zich van tweedegraads naar eerstegraads docent ontwikkelen. Het is dus weinig effectief om geld uit de 'lerarenbeurspot' te halen en te stoppen in het geld voor het verhelpen van het lerarentekort, aangezien het verstrekken van de lerarenbeurs het tekort aan eerstegraads docenten verkleinen kan. Een feit is dat er een lerarentekort is en dat er geld geïnvesteerd moet worden om dit te verhelpen; dit is echter niet de plek om het geld vandaan te halen.

Terugkomend op de verontwaardiging van onder andere D66; in augustus 2018 werd er een kamerbrief gepubliceerd 'over extra acties tegen het lerarentekort'. Het kabinet geeft in deze brief aan de aanpak van het tekort te intensiveren, onder andere door honderden miljoenen te investeren in een lagere werkdruk en het verhogen van de salarissen. In dezelfde brief wordt verder nadrukkelijk gewezen op het aanvragen van een beurs voor leraren die door willen leren, wat dus niet duidt op enig zorgelijk signaal van een te klein budget voor de pot van deze beurs.

Niet alleen kabinetspartij D66 heeft ingestemd met de veranderde financiële prioriteiten binnen het onderwijs, maar eveneens de partijen die zich nu achter de woorden van de partij scharen. Of de gemaakte keuzes goed zijn geweest, daar zijn kritische kanttekeningen bij te plaatsen. Feit is echter dat de ontstane boosheid niet terecht is, sterker nog, dat deze misplaatst is. Minister van Basis- en Voortgezet Onderwijs Arie Slob (ChristenUnie) heeft ondertussen overigens aangegeven niet akkoord te willen gaan met de voorgestelde compensatieregelingen.