De veranderingen kunnen kort worden omschreven met:
“ we moeten elkaar opnieuw de hulpvraag leren stellen”. Voor de één een bedreiging, voor de ander gaat er een nieuwe wereld, met vaak véél snellere antwoorden op de laatste vraag.

Hoe moeilijk kunnen we het elkaar maken? Een vraag die je zeker bij zorgverlenen aan mensen niet zou moeten stellen. En toch… in Nederland hebben we veel in systemen en processen gegoten, zodat je door de bomen het bos niet meer ziet. Dat is in onze regio, en ook in onze gemeente Gorinchem helaas niet anders. Om daar duidelijkheid over te krijgen zijn loketten nodig, zoals het KlantContactPunt in het Stadhuis. Maar het is niet het enige loket voor uitleg, voor hulp want er zijn er meer! Hier is misverstand 1 te noemen namelijk: De gemeente is verantwoordelijk voor alle zorg.

Dit is snel te weerleggen vanwege het feit dat mensen verplicht zijn om voor hun mogelijke ziektekosten een verzekering af te sluiten. Daarmee is een systeem en een verantwoordelijkheid neergelegd bij allereerst de burger (kiest verzekeraar, betaalt premie, ontvangt al of niet rechtstreeks vergoeding van de verzekeraar); loket is veelal de huisarts. In de afgelopen maand kreeg ondergetekende vragen uit de raad over crisisopvang, dwz mensen die plotseling moeten worden opgenomen en veelal in een plaats niet naast de deur, erg ongemakkelijk voor de familie. Over deze zaken gaat de gemeente dus niet, immers het is een rechtstreeks contact dat hier tussen (familie van) verzekerde en een zorgaanbieder, vaak een verpleeghuis, plaatsvindt. Dat de gemeente hier wel wat van vindt en daar over het gesprek kan voeren met deze zorgaanbieders is een andere, waarover in een volgende column meer.

Een ander misverstand (2) is dat de privacy met deze veranderingen niet meer gegarandeerd is, immers nu ‘wil de gemeente ook al alles weten over mijn gezondheid’. En dit wordt versterkt door allerlei krantenberichten over hackers die systemen kunnen kraken waardoor zelfs codes van pinpassen niet meer veilig zijn. Ook hier is in de raad van de gemeente Gorinchem uitvoerig over gesproken. Belangrijk is dat dit vraagstuk niet nieuw is en dat er al veel op is georganiseerd, veelal met beroepscodes, privacyprotocollen en geheimhoudingsplicht met hoge sancties. De raad in Gorkum bracht vooral in dat met de bemoeienis van diverse mensen in een zogenaamd sociaal team (ook daarover later meer) de kans op openbaar worden van persoonlijke gegevens aanzienlijk toeneemt. De raad van de gemeente Gorinchem vroeg hier gedurende een aantal avonden flink op door. Maar dit is goed te weerleggen. Immers de gemeente werkt ten aanzien van bespreken van gegevens alleen met professionele beroepskrachten, ieder met een eigen privacyregeling. Daarnaast worden alleen gegevens gedeeld die voor een verbetering van de toestand noodzakelijk zijn. Dus in een sociaal team met een wijkverpleegkundige of een maatschappelijk werker, blijven de zelfde codes die op hen betrekking hebben van kracht, zoals ze al vele jaren bestaan. Dit geldt ook voor een huisarts die geen deel uitmaakt van het sociaal team, maar wel is aangesloten op dit team. Verder is een sociaal team in onze regio (zes gemeenten) steeds klein van omvang (max. acht mensen).

Misverstand 3 is dat er erg veel nadelig zal gaan veranderen voor mensen die zorg nodig hebben. Daarbij wordt bedacht dat de overheid moet bezuinigen en er veel mensen niet of met minder zorg te maken zullen krijgen. Eerlijk gezegd is dat een terechte veronderstelling: er gaat veel veranderen, maar vaak anders dan veel mensen denken. Zorgaanbieders hebben bijvoorbeeld al zeer veel in het werk gesteld om goedkoper en niet direct kwalitatief minder te leveren. In onze regio zijn bijna alle zorgaanbieders tijdig gaan inspelen op de situatie geldig vanaf 2015. De zorg die nodig is, wordt –afhankelijk van de soort zorg- opnieuw ingeschat. In onze regio bestaat het aanbod van huishoudelijke hulp dat door ruim 10 aanbieders uit de zorg kan wordt geleverd. Anders dan een aantal andere gemeenten hebben we het overleg intensief met deze aanbieders gezocht en gezamenlijk gekeken naar oplossingen om zo’n 25 % minder uit te geven, juist de ruimte die vanuit het Rijk ons minder aan middelen is meegeven. Zo wordt ook voor deze doelgroep en in meer overleg afgestemd hoeveel hulp nodig is, en dat vaak met minder bemoeienis van de gemeente omdat dit (uren= geld) ook ten koste gaat van de hulp. Andere criteria worden gesteld, meer afhankelijk van de situatie, zoals het aantal kamers waar men verblijft. Hier zijn vragen over gesteld door het WMO-platform in onze gemeente; de gemeente heeft een duidelijke lijn: er wordt veel waarde gehecht aan het gesprek met burger en aanbieder. Maar indien daarin door de aanbieder onjuist of met ‘tekenen bij het kruisje’ wordt gewerkt dan kan dit van ‘high trust’ tot ‘high penalty’ leiden, dat wil zeggen dat dan door de gemeente afscheid wordt genomen van deze aanbieder.