De spiraal van Palestijnse terreur en gewelddadige Israëlische offensieven hebben de haat tussen de twee volkeren opgestuwd tot ongekende hoogten. Premier Sharon heeft veel moreel aanzien verspeeld door de aanvallen op de Westelijke Jordaanoever en het isoleren van Arafat in Ramallah, terwijl de laatste als aangeschoten wild zonder werkelijke invloed op de Palestijnse strijders allang geen volwaardige gesprekspartner meer kan zijn. De westerse wereld kijkt toe en beseft dat er door de betrokken partijen geen oplossing zal worden gevonden, al was het maar omdat er niet naar een oplossing wordt gezocht. Bemoeienis van de internationale gemeenschap is geboden, en daarbij staan de VS vooraan. Maar zullen zij veel bereiken? Ik dacht het niet.

De VS hebben reeds een vruchteloze lijmpoging gewaagd middels hun afgezant Zinni, die drie weken lang slechts brandend zand in beweging heeft gezet. De regering Bush staat nu voor een groot dilemma: verdere bemoeienis met het conflict lijkt zich te beperken tot de keuze uit twee even onbevredigende opties.

Zij kan immers Sharon hard tot de orde roepen en hem ertoe ‘dwingen’ de bezette gebieden op de Westelijke Jordaanoever terug te geven, of zelfs aan te dringen op de teruggave van alle in 1967 geconfisqueerde gebieden. Daarmee zou de VS haar eigen beleid met betrekking tot terrorismebestrijding echter volstrekt ongeloofwaardig maken. De vrijheid die zij immers zelf claimt in de strijd tegen terroristen zou ze door deze ingreep aan andere staten ontzeggen. En niet aan zomaar een staat, maar aan de traditionele bondgenoot Israël. Een dergelijke arrogantie zal zelfs van de VS niet geaccepteerd worden. Bovendien zou een dergelijke correctie een golf van triomfalisme teweeg brengen in de Arabische wereld, met alle onlust en wraakgevoelens aan Israëlische zijde van dien.

Anderzijds kan Bush de kant van Sharon kiezen, en hem steunen in de strijd tegen terroristische stromingen in de Arabische wereld. Hierdoor ontzegt hij de VS echter voor langere termijn de rol van bemiddelaar in het conflict. Wat wellicht nog zwaarder weegt vanuit Amerikaans oogpunt is het op het spel zetten van het draagvlak in de Arabische wereld in het algemeen in de eigen strijd tegen terrorisme. De zorgvuldig gesmede alliantie (voor zover de VS daar in de praktijk iets mee doet) zal snel onder druk komen te staan indien Sharon expliciet wordt gesteund en de Palestijnse burgerbevolking aan onderdrukking onderhevig blijft. Ook op lange termijn is dit voor de regio geen echte oplossing: het zal uitlopen op een voortdurende guerrillaoorlog in de bezette gebieden en wellicht escaleren tot een breed Arabisch conflict, waarna de VS alsnog tussenbeide moet komen om de partijen uit elkaar te halen. Tel uit je winst.

Wat rest er dan? De eerste stap in het proces om voor langere termijn stabiliteit te scheppen is erkenning van het feit dat Israëli’s en Palestijnen blijkbaar niet vreedzaam samen willen of kunnen leven. Alle akkoorden totnogtoe zijn eigenlijk een wassen neus gebleken, omdat de uitvoering ervan aan de rivaliserende partijen werd overgelaten. Zonder bemoeienis van de VN zal de situatie zich blijven voortslepen, omdat ook de grote machten in deze wereld geen bevredigende oplossing kunnen afdwingen. Een internationale vredesmacht zal er uiteindelijk voor moeten zorgen de bevolkingsgroepen uit elkaar te houden en de veiligheid van Israëli’s en Palestijnen te waarborgen. Door harde afspraken. Maar is dat voor Sharon en Arafat aanvaardbaar?

Ik zie tegenwoordig nog maar weinig wijzen in het oosten.

Door Benjamin Anker