Redacteur: Sophie van der Velden

Het toerisme kent enorm veel gevolgen, zowel voor het milieu als de lokale gemeenschap. Er zijn voor de hand liggende gevolgen, zoals CO2-uitstoot door het vliegtuig, maar veel gevolgen zijn indirect en liggen minder voor de hand. “Het gaat niet om één toerist die ergens heengaat, het gaat om een ontwikkeling die tientallen jaren voortduurt en dan enorme gevolgen heeft op het gebied van landgebruik, ontbossing, allerlei afvalwaterstromen, plasticstromen en goederen die vervoerd moeten worden van de ene naar de andere kant van de wereld. Als je dat allemaal bij elkaar optelt dan heeft dat een enorme impact”, aldus Lamers.

Daarnaast draagt het toerisme ook bij aan een verandering van consumptiepatronen van de lokale gemeenschap. “Toeristen zijn op vakantie bezig met hygiëne. Men wil veilig eten, waardoor het eten vaak in plastic wordt aangeleverd. Daarnaast wil de toerist ook comfort. Het moet niet te ingewikkeld zijn, wat ook zorgt voor een toename van het plastic. Wat je dan vaak ziet is dat niet alleen de toeristen plastic gebruiken, maar ook het personeel dat naar de toeristische gebieden trekt om daar te werken. De lokale gemeenschap ziet allerlei interessante nieuwe producten, gaat leven volgens hogere levensstandaarden en comfort- en hygiëneniveaus en dat zorgt er ook voor dat consumptiepatronen veranderen, vaak ten nadele van het milieu. Er wordt meer plastic en wegwerpafval geproduceerd, zonder dat de infrastructuur er is om dat afval te verwerken en af te voeren”, legt Lamers uit.

Lamers laat zien dat de impact die het toerisme heeft afhangt van het gebied. “Het is afhankelijk van de kwetsbaarheid van een bepaald gebied, de staat van de ontwikkeling maar ook de mate van acceptatie die lokale beleidsmakers en gemeenschappen voelen ten aanzien van milieugevolgen. Wanneer de economische impact er niet is, is er ook veel minder acceptatie ten aanzien van milieueffecten door de lokale gemeenschap.”

Is er dan ook iets wat toeristen kunnen doen? Ja zeker, vindt Machiel Lamers. “Ik denk dat het voor toeristen heel belangrijk is om na te denken over waar je heen gaat en wat voor effect jouw vakantie heeft. Als je een verre reis maakt, zorg er dan voor dat die reis ook bijdraagt aan de bestemming. Vlieg niet voor een week naar de andere kant van de wereld, maar ga dan in ieder geval een aantal weken en denk dan na over waar je je geld besteedt en wat voor effect jouw bestedingen hebben.” Daarbij plaats Lamers ook meteen een kanttekening. “In veel gevallen is het ook heel lastig om te weten welke impact jouw vakantie heeft, omdat die informatie en kennis vaak niet voor handen zijn. Er wordt wel gelabeld, maar wat zo’n label voorstelt is vaak onduidelijk, dus dat maakt het heel lastig.”

Een voorbeeld is het ecotoerisme. Dit is een opkomende vorm van toerisme waarbij verantwoord gereisd wordt naar natuurgebieden, waarbij het milieu beschermd blijft en het welzijn van de plaatselijke bevolking ondersteund wordt, inclusief culturele vorming en bemiddeling. ¹ Het is echter, zoals Lamers aankaart, lastig te bepalen wanneer een reis als ecotoerisme bestempeld mag worden. De meeste reisorganisaties hebben geen graadmeter op hun websites die makkelijk laat zien wat de mogelijke negatieve effecten van hun vakanties zijn op het milieu, hoewel dit voor veel reizigers toch een belangrijke factor is. De overheid zou daar een grotere rol in kunnen nemen. Zij kan de reisbranche regels opleggen om meer inzicht te geven in de impact die een reis zou hebben voor de bestemming en een score voor de impact op het milieu.

Vakantie houden heeft dus meer gevolgen dan je misschien zou verwachten. Toch zijn er manieren om een duurzamere vakantie te houden. Lamers geeft het advies om zelf zo veel mogelijk uit te zoeken wat voor effect jouw vakantie heeft. Daarnaast zou de overheid zich moeten focussen op meer transparantie binnen de reisbranche, waardoor het voor de toerist makkelijker wordt om te kiezen voor een duurzame vakantie. Op deze manier kunnen de overheid en de toerist beide iets bijdragen aan een duurzamere toeristensector.

¹ https://ecotourism.org/what-is-ecotourism/