Maandagmiddag twaalf uur: ik sluit onze wekelijkse groepstherapie af. We hebben twee uur gepuzzeld op hechtingsstijlen, interpersoonlijke patronen en thema’s als autonomie en verbondenheid.

Mensen zijn in het begin vaak huiverig voor groepstherapie. ‘Ik heb het al zo zwaar. Wat gaan al die verhalen van anderen mij nou helpen bij mijn problemen?’ Ook andersom is het verleidelijk om in groepstherapie te zoeken naar oplossingen voor individuele, vaak prangende kwesties. Echter, oplossingsgerichtheid op individueel ad-hoc-niveau bevordert maar weinig het gevoel van verbondenheid onderling en aan de groep. Daardoor liggen uitputting, fragmentatie van de groep en een vicieuze cirkel van ‘brandjes blussen’ op de loer.

Hierin zie ik een parallel met de Europese Unie. Ook dit is een groep met matige verbondenheid en focus op het oplossen van problemen. Maar juist daardoor blijven landen als losse individuen in een groep. Door onverbondenheid wordt het ‘ieder voor zich’ en wordt de machtsvraag belangrijk: ‘wie heeft het hier eigenlijk voor het zeggen?’. Angst voor een superstaat ontstaat, angst voor autonomieverlies.

Aan deze dynamiek ligt vaak de cruciale denkfout ten grondslag dat verbondenheid met anderen ten koste zal gaan van eigenheid. Maar deze twee sluiten elkaar niet uit. Sterker nog: pas vanuit veilige verbondenheid kan autonomie zich goed ontwikkelen.

Dus Brussel moet een veilige plek worden met focus op verbondenheid. Groei hierin kan plaatsvinden door meer aandacht en ruimte voor kwetsbaarheid, voor wat emotioneel geraakt wordt in diverse kwesties en voor saamhorigheid.

Hoe dit eruit ziet? Door openheid en kwetsbaarheid te laten zien en te stimuleren, door aandacht voor gebrokenheid, emoties, waarden en door aandacht voor gezamenlijkheid. ‘Wat betekent het voor jou, Griekenland, dat er zoveel vluchtelingen op je stoep staan?’, ‘Hoe is dat voor jou, Nederland, om dat te horen?’, ‘Wat maakte dat je de hand op de knip hield, Nederland, toen je zag dat Italië en Spanje het moeilijk hadden? Zat daar een emotie achter? Een waarde? Vertel eens.’

Het lijkt me belangrijk dat de regeringsleiders van de Europese Raad hiermee beginnen. Zij nemen deze ervaring, taal en vaardigheid mee naar huis en dragen dit vervolgens uit in hun eigen regeringen en landen.  Door openheid en kwetsbaarheid groeien vertrouwen, verbondenheid én eigenheid. Nationaal past de ChristenUnie dit sterk toe. Het is ook broodnodig in Europa.

Nadine Boers-de Graaf is psychotherapeut in eigen praktijk. Ze kijkt vanuit haar werkkamer ook graag naar buiten.

Elke maandagmiddag verschijnt op deze plek een nieuwe column van één van onze columnisten. Vorige week schreef Bas de Groot de column 'Data-ethiek'. Tot volgende week!