In een artikel in Trouw (2003-10-28) werd onlangs een inventarisatie gemaakt van alle maatschappelijke problemen die scholen zouden moeten aanpakken en het liefst oplossen. Het was een ontmoedigende lijst: kleutertoets, ontbijt voor hongerige kinderen, seksuele voorlichting (zelfs al voor kleuters), dagelijks gymmen tegen overgewicht, voorlichting over de nadelen van een strafblad, een cursus reanimatie, kwetsbare jonge meisjes waarschuwen voor loverboys, een paar maanden op 'sociale stage’ om maatschappelijke verantwoordelijkheid te stimuleren, 'relatieleer’ (onlangs bepleit door scheidingsbemiddelaars), lespakketten tegen zinloos geweld, verkeerslessen, budgetvoorlichting (waarschuwen tegen het opbouwen van schulden), aandacht voor gezondheid (voeding, drugs, alcohol, astma, cara), rolpatronen tussen man en vrouw, het milieu (spuitbussen, afval op straat), pesten, het belang van techniek voor meisjes, computers, intercultureel communiceren, ….
En dan hebben we volgens een schooldirecteur het belangrijkste nog niet gehad. ,,De sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen, daar moeten we steeds meer aan doen. En dan heb je het over de meest elementaire dingen, zoals je mond houden als volwassenen praten. Thuis mogen ze gewoon door hun ouders heen praten. Natuurlijk is dat op de eerste plaats een zaak voor de ouders, maar wij kunnen dat niet laten liggen. Tegenwoordig mag je weer tegen kinderen zeggen: ‘dat pik ik niet!’ Hoewel de ouders daar niet altijd mee instemmen. Normen en waarden, kinderen corrigeren: iedereen heeft het erover … het kind van een ander mogen we altijd corrigeren, maar kom bij velen niet aan hun eigen kind.''
De Onderwijsraad vond onlangs dat leraren hun leerlingen ook burgerschap moeten bijbrengen. De schooldirecteur: ,,Burgerzin, daar is blijkbaar een gebrek aan en dan moeten scholen dat maar oplossen. En de ouders dan?'' Scholen kunnen niet alles en zouden dat ook niet moeten. Zij moeten keuzes maken. “Veilig verkeer is heel belangrijk, maar als niemand zich meldt als klaar-over, gaan wij ons niet in bochten wringen om het te regelen.''

Zou het kunnen zijn dat er zoveel van het onderwijs wordt verwacht, omdat het gezin op zoveel terreinen faalt? Loopt u de bovenstaande opsomming er nog maar eens op na met deze vraag in het achterhoofd. Gezin en school zouden elkaar op de meeste van deze genoemde gebieden moeten aanvullen. De school moet alleen wel opvoedingsondersteuner blijven en niet de hoofdopvoeder worden …
De opvoeding van kinderen staat op een ongelooflijke manier onder druk. Er is geen tijd meer voor. Ouders zoeken wegen om op een professionele manier de zorg voor hun kinderen gestalte te geven: kinderdagverblijven breiden hun service uit met boodschappen doen, strijken en dergelijke om de druk op ouders te verminderen. Maar wat blijft er op een dergelijke manier van het gezin over? Wie voedt er nou uiteindelijk de kinderen op? Hier ligt ontegenzeggelijk een probleem in onze maatschappij dat niet anders opgelost kan worden dan doordat ouders weer gaan inzien dat hun kinderen prioriteit zijn. Dat betekent dat ouders moeten gaan begrijpen dat ze offers moeten brengen voor hun kinderen en dat gaat weer lijnrecht in tegen het idee van het individu.

De schuld ligt niet alleen bij ouders zelf. De maatschappij plukt ook de wrange vruchten van een falend gezinsbeleid. Er zijn talloze onderzoeken die rechtstreekse verbanden leggen tussen de huidige criminaliteit, vandalisme, zinloos geweld en andere ontsporingen en het gebrek aan opvoedingsvaardigheden en -duidelijkheid in de gezinnen. De overheid heeft sterk ingezet op het individu maar dat is een doodlopende weg.
De christelijke politiek zou nog sterker het belang van het gezin moeten benadrukken, blijven pleiten voor specifiek gezinsbeleid en zelfs een aparte bewindspersoon hiervoor, en met concrete voorstellen komen die een halt toeroepen aan beleid dat beide ouders de arbeidsmarkt opjaagt en de oplossing voor problemen bij het onderwijs legt.

Door Erik van Dijk (met dank aan Rob Hondsmerk voor zijn artikel in DenkWijzer, waaruit ik enkele zinnen heb overgenomen)