Column: Weging van waarden
vrijdag 13 juni 2003 14:14
Discussies over biotechnologie kennen een groot hiaat: de afweging van de verschillende waarden. Zijn de risico's voor mens, plant of dier belangrijker dan de voordelen voor de gezondheid van de mens, de vooruitgang van de economie etc.? Helaas lijken de ministeries dit hiaat vooral te willen laten voor wat het is.
Bij een thema als biotechnologie kan de waarden- en normendiscussie heel praktisch gemaakt worden. Want welke waarden wegen we wel en niet mee en hoe wegen we de waarden tegen elkaar af. Het wetenschappelijk instituut van de ChristenUnie probeert al meer dan drie jaar deze discussie te voeden. En om eerlijk te zijn, met redelijk succes. Zo zie je maar weer dat als je een goed onderbouwd verhaal hebt, je de standpunten veel breder aan de man kunt brengen dan alleen bij de vertegenwoordigers van de ChristenUnie.
Wij hebben ons sterk gemaakt voor een brede toetsing. Niet alleen kijken naar de directe risico's, maar ook naar de neveneffecten op natuur en milieu, de integriteit van het dier, welke techniek en of er alternatieven zijn. Consensus over een lijst criteria is nu wel ongeveer bereikt. Maar daarna beginnen de spannende debatten pas. Hoe moet het ene criterium tegen het andere gewogen worden? Wat is bijvoorbeeld de waarde van de integriteit van een konijn ten opzichte van de behandeling van erfelijke ziekten bij mensen? Is een mooiere kleur en betere smaak van de zalm van doorslaggevender betekenis dan het risico van aantasting van de biodiversiteit?
In een publicatie van het WI hebben de auteurs een gewogen waardering voorgesteld. Zo krijgt bijvoorbeeld het doel maximaal 15%, de risico's voor het welzijn van dieren 20% en de alternatieven maximaal 15%. Een dergelijk aanpak wordt door velen bestreden. En niet onbegrijpelijk, op het eerste oog heeft het iets merkwaardigs om waarden te gaan kwantificeren. Maar voor een daadwerkelijke, transparante toetsing is het wel nodig. Dan pas kunnen burgers zien waarom bepaalde zaken wel of niet mogen.
Interessante vraag is of een dergelijke kwantificering van waarden ook op andere complexe en technische beleidsterreinen nodig en wenselijk is. Geen milieu-effectrapportage voor snelwegen e.d., maar een waardenafwegingsrapportage. Ook zou een expliciete kwantificering van waarden de discussie en de besluitvorming rond bijvoorbeeld kernenergie verhelderen.
Natuurlijk, er zijn nadelen in de vorm van schijnobjectiviteit, gevaren dat de focus komt te liggen op concrete gevallen en niet op de richting van de ontwikkelingen enz. Maar desalniettemin is expliciete en kwantitatieve weging van waarden wellicht een aardig middel om het verdampte waarden- en normendebat weer te laten neerdruppelen in het maatschappelijke debat.
Door Cors Visser
Wij hebben ons sterk gemaakt voor een brede toetsing. Niet alleen kijken naar de directe risico's, maar ook naar de neveneffecten op natuur en milieu, de integriteit van het dier, welke techniek en of er alternatieven zijn. Consensus over een lijst criteria is nu wel ongeveer bereikt. Maar daarna beginnen de spannende debatten pas. Hoe moet het ene criterium tegen het andere gewogen worden? Wat is bijvoorbeeld de waarde van de integriteit van een konijn ten opzichte van de behandeling van erfelijke ziekten bij mensen? Is een mooiere kleur en betere smaak van de zalm van doorslaggevender betekenis dan het risico van aantasting van de biodiversiteit?
In een publicatie van het WI hebben de auteurs een gewogen waardering voorgesteld. Zo krijgt bijvoorbeeld het doel maximaal 15%, de risico's voor het welzijn van dieren 20% en de alternatieven maximaal 15%. Een dergelijk aanpak wordt door velen bestreden. En niet onbegrijpelijk, op het eerste oog heeft het iets merkwaardigs om waarden te gaan kwantificeren. Maar voor een daadwerkelijke, transparante toetsing is het wel nodig. Dan pas kunnen burgers zien waarom bepaalde zaken wel of niet mogen.
Interessante vraag is of een dergelijke kwantificering van waarden ook op andere complexe en technische beleidsterreinen nodig en wenselijk is. Geen milieu-effectrapportage voor snelwegen e.d., maar een waardenafwegingsrapportage. Ook zou een expliciete kwantificering van waarden de discussie en de besluitvorming rond bijvoorbeeld kernenergie verhelderen.
Natuurlijk, er zijn nadelen in de vorm van schijnobjectiviteit, gevaren dat de focus komt te liggen op concrete gevallen en niet op de richting van de ontwikkelingen enz. Maar desalniettemin is expliciete en kwantitatieve weging van waarden wellicht een aardig middel om het verdampte waarden- en normendebat weer te laten neerdruppelen in het maatschappelijke debat.
Door Cors Visser
Reacties op 'Column: Weging van waarden'
Geen berichten gevonden
Log in om te kunnen reageren op nieuwsberichten.