Ik zou bijvoorbeeld graag iemand horen die concrete invulling geeft aan die zelfvoorziening. Want laten we eerlijk zijn landbouw levert een geweldige bijdrage aan de Nederlandse export. We hebben landbouw te over. En dan gaat het niet alleen om bloemen, maar ook om bijvoorbeeld tomaten en natuurlijk allerlei melkproducten. Als Nederland zelfvoorzienend moet zijn, kunnen we een niet onaanzienlijk deel van onze landbouw wel opdoeken. Het Westland kunnen we grotendeels afbreken en de melkveehouders kunnen met z’n allen gaan rentenieren. Dus laten we de discussie over de toekomst van de landbouw niet vervuilen met nonsens over zelfvoorziening. En trouwens, zouden we ook ons eigen rijst en bananen willen produceren?

Liberalisering is ook zo’n taboewoord in bepaalde kringen. Maar we moeten gewoon kijken welke bijdrage ook de liberalisering kan leveren aan de landbouw. Het zou in ieder geval zorgen voor het afbreken van de armoedebevorderende exportsubsidies en het woud aan regels in Europa tegengaan. Twee hele grote pluspunten. Daar tegenover staat wel dat de zorg voor het landschap en de positie van met name de kleine boer wel in gevaar kunnen komen bij liberalisering. Niet geringe nadelen.

Prijsondersteuning, een belangrijk punt van Eurocommissaris Fischler, levert een grote bijdrage aan het kappen van het woud van allerlei prijs- en marktregelingen die er nu bestaan. En er zijn velen die uit dat woud willen ontsnappen. Dit lijkt een mooie ontsnappingsroute.

Een ander goed idee van Fischler is de investeringen in plattelandsontwikkeling. Hier moet zeker werk van worden gemaakt. Landbouw is niet een puur economische sector, maar zorgt ook voor het onderhoud van het karakteristieke Nederlandse landschap. Daar mag best een behoorlijke beloning tegenover staan. Maar dan moet de Nederlandse overheid dat geld niet in natuurontwikkeling steken, zoals ze tot nu toe heeft gedaan. Maar ja, misschien wil Nederland een naam hoog houden als het gaat om het sjoemelen met Europese gelden.

Het perspectief van de Oost-Europese boer en die van boeren in Derde Wereldlanden voert in de discussies vaak een marginale rol. Eerst moeten we hier onze zaakjes op orde hebben en als dat ten koste gaat van anderen wat verder weg, dan is dat vervelend, maar dat moet maar even. Discussiëren over de toekomst van de landbouw moet integraal, dus ook met oog op het landschap en de gevolgen over de grens.

Politici moeten daarin het voortouw nemen, ook al is er een grote agrarische achterban. Er is moed nodig om zaken echt aan de orde te stellen. Zeker als een aantal voorstellen met betrekking tot liberalisering en prijsondersteuning bij kunnen dragen een gezonde landbouw. Wellicht dat nu na de verkiezingen politici zich weer wat moediger durven op te stellen.

Door Cors Visser