‘Na de dreun’, zo heten de beschouwingen in Socialisme en Democratie over de historische verkiezingsnederlaag van de PvdA. De ‘dreun’ leidt er tot een omvangrijk debat over de herpositionering van de PvdA. Zelden zullen parlementsverkiezingen zoveel stof hebben doen opwaaien bij de politieke partijen. Ook bij D66 en GroenLinks is dit proces gaande.

Ook de ChristenUnie heeft een ‘dreun’ te verwerken en ook hier is er bezinning. Door veler hoofd is deze zomer de vraag gegaan wat de plaats en functie van de ChristenUnie is in het Nederlandse politieke landschap. Is de christelijke politiek nu in de politieke marge terechtgekomen en rest er niets anders dan de rol van een getuigenispartij? Zal de bescheiden positie in de toekomst versterkt kunnen worden? Of moeten bijbelgetrouwe christenen maar aanhaken bij het CDA, zoals hier en daar wordt gesuggereerd.

Defaitisme van dit laatste type is geen basis voor heldere keuzes. Er is ook geen reden voor gelet op de vele mogelijkheden (gemeentelijk, provinciaal, landelijk) blijvend een rol te spelen in debat en bestuur. Wel moet de ChristenUnie een helder besef hebben van haar eigen politieke plaats en functie. Die is bescheiden, maar belangrijk. Daarover enkele opmerkingen:

1. De ChristenUnie is een partij die zich ondubbelzinnig beroept op de Bijbel. De Bijbel is de bron van fundamentele visies op mens, maatschappij en overheden en is ook het toetsingskader voor politiek beleid. De ChristenUnie wil opkomen voor de eer van God en concreet spreken over de heerschappij van Christus. Deze bijbelgetrouwe, Christusbelijdende benadering is typerend voor de ChristenUnie. Daarmee markeert ze ook haar positie ten opzichte van CDA en SGP. Het is niet zo dat de Bijbel slechts ‘inspiratiebron’ is (eventueel zelfs naast andere bronnen), waar de politiek met zijn eigen vragen en problemen zelfstandig naast staat. Geloof en politiek worden van elkaar losgemaakt als het laatste niet in het licht komt te staan van het normatieve spreken van de Bijbel. Het is anderzijds ook niet zo dat de Bijbel gelezen moet worden in het licht van theocratische noties die de vrijheden van mensen beknotten. Christelijke politiek komt eenvoudig en ondubbelzinnig op voor wat God tegen mensen zegt in Zijn Woord en heeft daarbij de ontwikkeling en het welzijn van heel de samenleving op het oog. Zonder de ChristenUnie zou dit geluid niet op deze manier klinken in de Nederlandse politiek. Daarvoor is de ChristenUnie nodig. Haar verdwijning zou een groot verlies zijn.

2. De verkiezingsuitslag heeft ook vragen opgeworpen over de relatie tussen de ChristenUnie en haar achterban. De ChristenUnie is een jonge partij, maar hoe bestendig en trouw is de achterban van de partij? Kan de ChristenUnie rekenen op duidelijke steun? Er zijn hier twee opmerkingen te maken. In de eerste plaats moet de identiteit van de ChristenUnie samengaan met die van de achterban. Die achterban is heterogeen, maar heeft toch een gemeenschappelijk kenmerk. Christenen die in de Bijbel lezen dat het dienen van God ook de politiek betreft, horen bij de ChristenUnie. Dat gemeenschappelijk kenmerk, het hooghouden van het Woord van God in eigen leven en dus ook in het maatschappelijk leven, moet versterkt en verder bewust gemaakt worden. Mensen uit verschillende kerken, verbanden en groepen hebben hierin een gemeenschappelijke identiteit. Niet het buigen voor de macht, maar het buigen voor het Woord, bepaalt de christelijke houding. In de tweede plaats moet in het optreden van de ChristenUnie het belang van Bijbelgetrouw Nederland voor het voetlicht komen. Bijbelgetrouwe christenen beschikken over een netwerk aan eigen scholen, zorginstellingen, maatschappelijke organisaties. In dat opzicht telt hun eigen wereld vele en goede voorzieningen. Het is van belang dat er een partij is die deze belangen kent en er de voorspraak van kan zijn. De betekenis hiervan wordt vaak onderschat. De ChristenUnie zelf zal zich nadrukkelijker moeten manifesteren als vertegenwoordigster van een volksgroep die niet langer als onbedreigde minderheid in Nederland leeft.

Is de ChristenUnie nog slechts ‘getuigenispartij’? De ChristenUnie is getuigenispartij, voor die naam hoeft een christelijke partij zich niet te schamen. Maar ze is dat niet alleen. Ze let ook op wat heilzaam is voor land en volk en waakt in het bijzonder voor de belangen van een volksdeel dat zich Bijbelgetrouw noemt. De kans om deze inbreng te laten horen en effectief te maken is ongewis. Zo ongewis als het politieke leven. Het is God die ook deze dingen leidt. Bij de overdenking van de eigen positie van de ChristenUnie kan geleerd worden van Nehemia, Daniel en Mordechai. Christenen spreken graag over het voorbeeld van Daniel, de hooggeplaatste, de uitverkorene, de bidder. Maar in onze tijd is het voorbeeld van Mordechai, de belangenbehartiger, misschien meer toepasselijk.
Mordechai, de oom van Koningin Esther, had van de drie genoemde leiders de meest onverwachte politieke loopbaan. Zijn ‘politieke carriere’ begon in alle nederigheid, zonder berekening. God bracht hem in positie toen hij zich neerzette in de poort van de koningsburcht Susan. Hij weigerde als gelovige te buigen voor de macht, maar lette wel goed op wat er politiek speelde: eerst verijdelde hij een aanslag op de koning zelf en vervolgens de uitroeiing van het joodse volk. Door zijn optreden bracht hij de joodse minderheid ‘licht en vreugde, blijdschap en eer’. Het bijbelboek Esther eindigt met Mordechai: hij was in aanzien bij de koning en de joden ‘want hij zocht het goede voor zijn volk en sprak tot heil van al zijn volksgenoten’. Ook dit voorbeeld heeft de christelijke politiek van vandaag iets te zeggen.

Door Roel Kuiper